Sınıf Yönetimi Modelleri

Eğitim  alanındaki  gelişmeler,  toplumsal  gelişmelere  de bağlı  olarak,  sınıf yönelimliden amaç yönelimliye,  öğretmen ağırlıklıdan öğrenci ağırlıklıya  yönlendirmiştir. Bu yönelimlerin seçimi, yine de yönetim  durumuna,  ortama,  olaylara,  sınıf  sisteminin  çevresine  göre  kaymalar  gösterebilir.  Örneğin,  yönetim  algısı  şekil  ağırlıklı  olan  bir  okulda  öğretmen,  amaç yönelimli modeli  kullanmak için bu  şekil özelliklerinde  değişiklik yapmaya kalktığında, okul  yönetiminin tepkisiyle karşılaşabilir. Bu tepki aşılamazsa, öğretmenin benimsediği  modelde, tepkiye yanıt verici değişimler gerekebilir.

Sınıf  yönetimi modelleri, tepkisel, önlemsel, gelişimsel ve bütünsel olarak  gruplanabilir. Her modelin kullanımında, farklı yöntemler  uygulanabilir.  Bu  yöntemlerin  kullanılış biçimleri  farklı  teknikler olarak görülür.

Tepkisel model, istenmeyen bir düzenleniş  sonucuna veya bir davranışa  tepki  olan  sınıf  yönetimi  modelidir;  amacı,  istenmeyen  durum  veya  davranışın  değiştirilmesidir. Bu anlamıyla, sınıf yönetiminin klasik modeli  olduğu söylenebilir,  işleyişi, istenmeyen sonuç-tepki  şeklindedir. Düzen sağlayıcı ödül-ceza  türü  etkinlikleri içerir. Etkinliklerin yönelimi, gruptan  çok  bireyedir.  Bu.  modele sık  başvurmak zorunda kalan öğretmenin, sınıf  yönetimi becerilerinin yüksek  olmadığı, diğer üç  modeli  gereğince kullanmadığı söylenebilir. Modelin zayıf  yönlerinden birisi de her tepkinin bir karşı tepki  doğurur olmasıdır. Ama sınıfta  istenmeyen  bir  davranış  ve  sonuç  oluşmuşsa,  bu  modelin  kullanılmasına  da  gereksinim duyulabili

Önlemsel model, planlama düşüncesine bağlı, geleceği kestirme,  istenmeyen davranış ve sonucu, olmadan önleme yönelimlidir. Amacı, sınıf sorunlarının ortaya çıkmasına olanak vermeyici bir düzenleniş ve işleyiş  oluşturarak, tepkisel modele gereksinimi azaltmaktır. Bu model  sınıf etkinliklerini bir  “kültürel sosyalleşme süreci” olarak ele alır, sınıfta, yanlış davranışa olanak vermeyen  bir sosyal sistem oluşturmaya çalışır. Eğitim öncesi düzenlemeleri, istenen davranışın  kolayca gösterilebileceği bir ortamı, istenmeyen davranıştan uzaklaştırıcı kuralları, plan  ve programları, hazırlıkları  içerir.  Etkinlikler  bireyden çok gruba yöneliktir .5

Gelişimsel model, sınıf yönetiminde öğrencilerin, fiziksel, duygusal, deneyimsel
gelişim düzeylerinin gerektirdiği uygulamaların  gerçekleştirilmesini  esas  alır;  bir  uygulamaya geçilmeden önce, öğrencilerin ona bu açılardan hazırlanmasını öngörür.6

Bu  modeli  dört  basamaktan  oluşturur. 

Birinci  basamak,  onuncu  yaşa  kadar  süren,  nasıl  öğrenci  olunacağının  öğrenildiği  zamandır,  öğretmene  çok  iş  düşer.

İkinci  basamak,  on-on iki  yaş  arası  dönemdir.  Sınıf  yönetimine verilen ağırlık azalır, öğrenciler olgunlaşma yolunda, sınıf düzenine  uymaya, öğretmeni hoşnut  ermeye  isteklidir.

Üçüncü  basamak,  on iki-on beş yaşları  arasıdır. Öğrenciler, zevk ve destek almak için birbirlerine bakarlar, yetke görüntüsü  verirler. Öğretmeni sıkıntıya sokmayı  seçebilir, bunun sonunda arkadaşlarının  beğenisini de kazanabilirler. Sınıf yönetimi kurallarının nedenlerini ararlar.

Dördüncü  basamak lise yıllandır.  Öğrenciler,  kim  olduklarını,  nasıl  davranmaları  gerektiğini  anlamaya başlarlar, sosyalleşir, akıllanırlar, yönetim sorunları  azalır.  Çocukta  ana baba  ve  yetişkinlerin  etkisi,  yirmi  yaş  dolaylarına  kadar gittikçe azalır, sonra  artar. Arkadaşlarının etkisi ise gittikçe artar. Bu iki etkinin kesiştiği on iki yaş dolayı, öğretmen ve ana baba için sıkıntı yıllandır.7

Bütünsel modeli, Sınıf yönetimi algılarını bütünleştirir. Önlemsel sınıf yönetimine öncelik verme, grubu olduğu kadar bireye de yönelme,  istenen  davranışa  ulaşabilmek  için  istenmeyenin  nedenlerini  ortadan  kaldırma  vardır,  istenen  davranışın  uygun  ortamlarda  gerçekleşeceği  bilincine  dayanarak  ortam  düzenlemeye,  bütün  önlemsel  yönetim  çabalarına  karşın  oluşabilecek  istenmeyen  davranışları  düzeltmek  amacıyla  tepkisel  yönetim  araçlarından  yararlanmaya  çalışılır.  Bu  etkinlikler  sürecinde  seçilecek  davranış  örgüleri,  öğrencinin gelişim basamakları ile uyumlu olanlardan seçilir. Bu model için sınıf  yönetiminin sistem modeli denebilir. Modelin çevre boyutunda; okul, aile, boş zaman  etkinliklerinin yer aldığı arkadaş çevresi vardır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir